Jaren geleden was ik op vakantie in het zuiden van Europa. Met de auto, met een paar vriendinnen. Ik kan enorm genieten wanneer ik op een nieuwe plek de natuur en vooral de uitzichten kan ontdekken. We reden door heuvels en langs kraakheldere meren, plekjes die we hier in Nederland niet kunnen vinden. In reactie op mijn enthousiasme zei één van de vriendinnen dat ze niet zo onder de indruk was, ze had landschappen als deze al eerder gezien.

De opmerking is overduidelijk bij me blijven hangen, hij resoneerde absoluut niet bij mij. Ik had toen al vele verre reizen gemaakt en iets dergelijks ook al eerder gezien, maar deze plek nog niet. Daarbij, al had ik het al eerder gezien, het was er prachtig! Ik was er ook niet mee bezig of ik iets herkende, ik keek gewoon en liet de omgeving op me inwerken. Wie mij beter kent, weet dat ik dan heerlijk in m’n eigen wereld in m’n element ben en niet erg spraakzaam. Ik genoot rustig verder.

Zonder verwachting kunnen we niet teleurgesteld raken

Het zonder verwachtingen als een kind iedere indruk op je in laten werken, heeft zo z’n kwaliteiten. Het zorgt ervoor dat alles wat de revue passeert interessant is, zelfs als het niet interessant is. Het zorgt niet voor teleurstelling of afkeur. Dat wat er voorbij komt, komt gewoon voorbij en dat is het gewoon. Ook als het even een saai stukje is, is het OK, want dat hoort ook bij het ontdekken van dat gebied.

Met een “open mind” ontdekken, het klinkt heerlijk toch? Zonder verwachting kunnen we niet teleurgesteld raken. Maar het brengt ook een groter gevoel van onzekerheid met zich mee. Want je hebt geen idee hoe het gaat lopen. Op vakantie is dat fijn, maar bij rouw is die onzekerheid soms slopend. Een verwachting geeft dan een gevoel van houvast, precies datgene dat we bij rouw zo enorm missen. In die mind van ons die dan niet meer zo open is, is die anticipatie op hoe iets gaat lopen, een vorm van schijnzekerheid. Een open mind bij rouw blijkt daarom niet zo makkelijk te zijn. Wanneer we een groot verlies tegenkomen, komen we ook in nieuw gebied terecht. Maar wanneer mensen al eens in een soortgelijk gebied zijn geweest, komt ineens de dynamiek van de verwachting in werking.

Soms denken we dat we “er al zijn”

Gisteren sprak ik iemand met twee kinderen die hetzelfde meemaakte bij de geboorte van haar tweede kind. Ze had bij de eerste zoveel geleerd over moederschap, over de zorg, babyvoeding, poepluiers en haar energie in balans houden, dat de tweede in verhouding vast een makkie zou zijn. Nou nee dus. Want de tweede was een heel ander kindje met heel andere behoeftes. En nu had ze er niet één maar twee om voor te zorgen, een volledig andere dynamiek waar ze flink aan heeft moeten wennen.

Het is een pijnlijke, onhandige en vaak onbewuste gedachte om een nieuwe ervaring te vergelijken met een eerdere ervaring. En hoewel het dus tijdelijk houvast geeft, veroorzaakt het bij rouw een hoop extra pijn, en dat vind ik zo zonde! Soms denken we dat we “er al zijn” of verwachten we een bepaald verloop op basis van een vorige verlieservaring. Verwachtingen, terwijl je je op nieuw gebied begeeft.

Je voert binnenin jezelf een continu gevecht dat je nooit gaat winnen

Waar je normaal al verrast kunt worden door pijn en verdriet, wordt het nu ook nog eens enorm verwarrend. Je had namelijk iets anders verwacht, waardoor je alleen maar weerstand opbouwt tegen wat je voelt. Maar dat wat zich ontvouwt, de rouw die zich wil laten kennen, die begrijpt dat niet. Zo voer je binnenin jezelf een continu gevecht dat je nooit gaat winnen. Het frustreert je omdat je dacht wel te begrijpen hoe dit zou voelen en je dacht genoeg noten op je zang te hebben om ermee om te gaan. Maar damned, dit is toch wel andere koek en dat valt tegen!

Door dat innerlijke gevecht wordt het onmogelijk om een open mind te hanteren, die strijd moet daarvoor eerst gestaakt worden. Net als ik het landschap rustig op me in moest laten werken, is het aan jou om deze rouw op je in te laten werken. Niet die van vroeger, niet je verwachting, maar dat wat zich nu in jou beweegt. En ja, dat kan heel eng zijn. Soms heb je de veiligheid nog niet gevonden om dat toe te staan of is het nodig om een stukje ego aan de kant te zetten en toe te geven dat je “er nog niet bent”. Want laten we eerlijk zijn, wanneer zijn we er nou wel? Ieder verlies is anders, want de band die je met iedere dierbare hebt, is verschillend. En door er dóórheen te gaan, ben je er al, want je hoeft nergens naartoe.

Ben jij ook soms nog in gevecht met jezelf? Ik hoor graag hieronder van je hoe je hiermee omgaat.