Het zal je niet zijn ontgaan dat eerder deze week verschillende social media uit de lucht waren. Ik vond het eerlijk gezegd best briljant, al kwam ik er op pijnlijke wijze al heel snel achter hoe afhankelijk ik was geworden. Net toen ik eindelijk weer eens een story wilde plaatsen op Instagram en Facebook, liep alles vast. En zo zal jij je eigen “Weet je nog waar je was toen…” verhaal hebben.

We zijn flink met de neus op de feiten gedrukt

Los van dat ik voor OverRouw de social media gebruik, ben ik zelf dus niet bepaald vrij van social media verslaving. Hoe bewust ik me daar ook van ben, het gaat er niet van voorbij. Gelukkig was ik die avond in de sportschool te vinden (ja ja) en miste ik niet zoveel. Intussen praten we en lezen we nog lang na over onze reacties op de storing. Veel mensen die ik spreek zijn van zichzelf geschrokken dat ze bijna in paniek raakten dat hun appjes niet aankwamen of dat ze niet op Facebook konden komen. We zijn flink met de neus op de feiten gedrukt.

Ik weet nog van een tijd waarin we bij het woord verslaving vooral aan verdovende middelen dachten. Ik merk dat er nu makkelijker wordt gesproken over verslaving, er is meer bewustwording over waaraan je allemaal verslaafd kunt raken. Dat een verslaving ver voorbij verdovende middelen gaat dat weten we intussen. Uiteindelijk gaat het over een vorm van afhankelijkheid, een onweerstaanbare behoefte. Ik denk dat er wel “wat mensen” de behoefte niet konden weerstaan afgelopen maandag om hun schermpje te blijven verversen tot het allemaal weer werkte. Confronterend, dat is het.

Ooit waren die gewoontes en maniertjes nuttig

Ook bij rouw kan het heel confronterend zijn om te beseffen hoe oude gewoontes erin zijn geslopen. Ik zeg altijd dat rouw nooit alleen over rouw gaat, je neemt altijd jezelf mee in de rouw. En als je al wat jaartjes meedraait, dan heb je onder andere te maken met gewoontes en maniertjes die je jezelf ooit hebt aangeleerd. Ooit waren die gewoontes en maniertjes nuttig of je zag geen beter alternatief op dat moment. Als er vervolgens geen reden is geweest om het af te leren dan leef je er nog steeds mee.

Maar dan… je dierbare overlijdt. En met je enorme verlies onder je arm sleep je ook je niet zo handige gewoontes en maniertjes met je mee. Een paar jaar geleden had ik een klant die niet anders wist dan dat ze alles opzijzette om het haar gezin naar de zin te maken. Wilde haar zoon spaghetti en haar dochter aardappelen? Geen probleem, zij regelde het allemaal wel. Het was niet dat haar man veeleisend was, hij was alleen wel gewend geraakt aan haar aanpassingsvermogen. Er was namelijk geen speld tussen te krijgen, ze zou het voor elkaar krijgen en zo kookte ze soms drie verschillende maaltijden voor een gezin van vier.

Als anderen blij waren dan was zij ook blij

Ook na het overlijden van haar moeder verwachtte ze van zichzelf dat ze het allemaal waar zou maken. Als anderen blij waren dan was zij ook blij. Alleen, nu lukte het niet meer. Ze kon het simpelweg niet meer bolwerken, tot grote frustratie van vooral zichzelf. Haar man had al aangeboden om te helpen of om eens eten te bestellen. Maar je raadt al dat dat er niet in ging. Confronterend, dat was het. Er moest iets gebeuren en haar initiële vraag was of de rouw zo snel mogelijk voorbij kon gaan zodat zij weer haar normale dingen kon doen. Maar zo werkt het niet.

In dit geval zou je misschien zelfs kunnen zeggen dat de rouw niet het probleem maar de oplossing was. Het liet haar op pijnlijke wijze zien dat haar “onweerstaanbare behoefte” om het anderen naar de zin te maken iets was waar ze geen ruimte meer voor had. Het had haar leven overgenomen, waardoor ze nauwelijks contact kon maken met wat ze werkelijk nodig had. Onder zo’n gewoonte zit namelijk altijd een diepere behoefte, iets wat ook op een andere, gezonde manier ingevuld kan worden. Door de blije koppies van haar gezin kreeg ze steeds weer het gevoel dat ze het goed had gedaan, ze voelde zich gezien. Dat was precies wat ze nodig had: voelen dat ze werd gezien, voelen dat ze ertoe deed.

Ze mocht vooral zichzelf “zien”

Samen werkten we aan andere oplossingen om deze behoefte in te vullen. Doordat ze haar gevoel beter begreep, kon ze thuis hier over praten en alleen dat gesprek was al enorm helend. Wat volgde, was een periode waarin ze vooral zichzelf mocht “zien”, want dat is net zo goed gezien worden. Door écht zichzelf te leren begrijpen en in dit geval de rouw te leren begrijpen, voelde ze pas echt dat ze ertoe deed. Natuurlijk was haar zorgzame karakter er nog steeds, maar het zorgen deed ze zoveel mogelijk als ze daar de ruimte voor had. Ze had het niet meer nodig voor zichzelf.

Net als de Facebook storing kunnen de gevolgen van een verlies heel confronterend zijn. Dat kan zoals deze klant ontdekte, maar dat kan ook op andere manieren gebeuren. Je kunt bijvoorbeeld ook beseffen hoe afhankelijk je was van je overleden dierbare. Het is iets dat ik vaker zie, een afhankelijkheid in emotioneel opzicht of in praktisch opzicht. In dat geval zorgt de rouw ervoor dat je op eigen benen moet leren staan. Dat is een pijnlijke bijkomstigheid waar je niet omheen kunt. Zorg ervoor dat je er ruimte voor maakt. Juist door dat te doen, zal je ook ruimte voor de rouw hebben en vind je de weg naar een nieuwe versie van jezelf.

Heb jij ook maniertjes of een “onweerstaanbare behoefte” ontdekt door het verlies van je dierbare? Wil je het hieronder met me delen?