Met het schrijven van mijn blogs denk ik geregeld terug aan dingen die ik zelf heb meegemaakt. Soms moet ik dan nog even een feitje checken, zoals voor het onderwerp van deze week. Zo besefte ik net dat ik in zeven jaar tijd mijn overgrootmoeder, oma en moeder ben verloren. Dat is lang geleden gebeurd, mijn moeder overleed in 2006, maar ik geloof niet dat ik me ooit zo bewust ben geweest van het gegeven dat ze alle drie zo kort na elkaar zijn overleden.

De reden dat ik nog eens de data boven water wilde halen, is iets dat ik me herinnerde toen mijn overgrootmoeder overleed. Het klinkt overigens gek om haar zo te noemen, wij noemden haar altijd ‘andere oma’. Ze heeft de respectabele leeftijd van 93 jaar bereikt. Ik was al een paar jaar afgestudeerd en was al met m’n derde baan bezig. Het afscheid was klein en intiem, mijn oma was haar enige kind. Ik weet nog goed dat mijn oma zei “Nu ben ik geen kind meer.”

Het verliezen van een ouder is ingrijpend ongeacht je leeftijd

Ik had mijn oma nooit als kind beschouwd en op dat moment realiseerde ik me dat het verliezen van een ouder ingrijpend is, ongeacht je leeftijd. Ook als je zelf in de zeventig bent. Ze was haar vader al jong verloren en nu ook haar moeder. Het maakte indruk om haar zo open en emotioneel te zien bij het verlies van haar moeder. En de opmerking dat ze toen geen kind meer was, voelde passend, ook al was ze al heel lang geen kind meer.

Intussen ben ik wat jaren verder en heb ik veel gezien en gehoord. Daarin heb ik geleerd wat de kracht van onze woorden is. En de scheidslijn tussen woorden die helpend zijn en woorden die niet helpend zijn is heel dun. Zo spreek ik mensen van wie beide ouders zijn overleden en meer dan eens heb ik daarover de woorden gehoord: “Nu ben ik wees”. Het is een opmerking die ik steeds vaker hoor en waardoor bij mij iets begint te knagen. Het komt namelijk altijd uit de mond van een volwassene.

Je hebt het nodig om het verhaal af te spelen

Ik begrijp heel goed dat de intentie van deze woorden te vergelijken is met de intentie van mijn oma. Het zijn woorden die in eerste instantie zijn bedoeld om te begrijpen en door te laten dringen wat er is gebeurd. Het idee dat je beide ouders niet meer in leven zijn is zo ongrijpbaar, dat het hardop zeggen nodig is. Het is een belangrijke reden dat we een verhaal vaak willen vertellen. Niet omdat de ander het precies moet weten, maar omdat jij het nodig hebt om het verhaal af te spelen.

Toch zijn de woorden “Nu ben ik wees” niet het allerhandigst gekozen. Het is namelijk niet waar. Voor een kind dat ouders nodig heeft is het inderdaad verschrikkelijk om beide ouders te verliezen, daar is de term ‘wees’ ook voor bedoeld. Wat creëer je als volwassene voor jezelf door dit te zeggen? Dat je iets verschrikkelijks en oneerlijks is overkomen? Weet je zeker dat je van jezelf niet een slachtoffer maakt door dit te zeggen?

Je laat je soms meeslepen door je emoties

Deze uitspraak is slechts een voorbeeld, er zijn natuurlijk talloze andere manieren om je eigen situatie uit te vergroten. Wanneer je een groot verlies meemaakt, laat je je soms meeslepen door je emoties en dan rolt er iets uit je mond waarvan je weet dat het niet handig is. In een natuurlijke levensloop overlijden onze ouders eerder dan wij. Dat maakt de rouw niet milder, dat maakt de pijn niet minder en het verdriet en gemis zijn enorm. Maar een slachtoffer, dat ben je niet. Je bent een volwassene die leert leven zonder ouders.

Ik weet dat ik deze keer best direct ben, maar ik zie hoe belangrijk dit is. Het maakt het verschil tussen je machteloos voelen en weer de leider over je leven zijn. Niemand heeft je iets aangedaan, het leven is niet tegen jou. Je bent geen wees, maar het klopt dat je geen kind meer bent. Het is zo’n subtiel en tegelijk zo’n groot verschil. Kies je woorden zorgvuldig. Niet omdat ik het zeg, maar omdat je het waard bent.

Wat roept deze blog bij jou op? Weerstand of inzicht? Wil je het hieronder met me delen?