Waarom doen we de dingen die we doen? Wat beweegt de mens? Hoe kan het dat één persoon zijn eigen leven zal opofferen voor iemand anders en dat een ander persoon complete vreemden kan vermoorden uit overtuiging? Wat creëert een Moeder Teresa of een Anders Breivik? De “Human Needs Psychology” van Tony Robbins geeft ons een antwoord op deze vraag. Deze theorie geeft ons ook inzicht in wat er gebeurt wanneer we een belangrijk persoon in ons leven verliezen. Het laat ons zien welke impact verlies en rouw kan hebben op onze behoeftes. Maar wat houdt deze theorie eigenlijk in?
Het maakt niet uit wie je bent of wat je doet, er is een gemeenschappelijke drijfveer die onze emoties en acties bepaalt. Ongeacht wie we zijn – onze achtergrond, ons beroep, ons geloof, ras – we zijn allemaal gedreven, dag in dag uit, om onze primaire behoeftes te vervullen. Hoewel ieder van ons een uniek persoon is, we hebben allemaal ongeveer dezelfde bedrading. Wat Tony Robbins zegt is dat menselijk gedrag gemotiveerd is door het vervullen van zes menselijke behoeftes.
1) Zekerheid
Iedereen wil stabiliteit over basisbehoeftes; eten, onderdak en andere materiële zaken. Wanneer mensen niet hun fysieke omstandigheden kunnen controleren, kunnen ze zekerheid gaan zoeken via de ‘state of mind’, zoals een geloofsovertuiging of een positieve blik op het leven.
2) Variatie
Mensen hebben de behoefte om hun gemoedstoestand te veranderen, om lichaam en geest te bewegen. Om die reden zullen mensen variatie zoeken via verschillende manieren – drugs, verandering van omgeving, fysieke activiteit, humeurwisselingen, entertainment, eten, etc.
3) Erkenning
Iedereen wil zich speciaal en belangrijk voelen op een bepaalde manier. Mensen zullen erkenning zoeken door dit van anderen of van zichzelf te krijgen. Wanneer mensen zich onbelangrijk voelen, kunnen ze zich belangrijk maken door bijvoorbeeld boos te worden. Ze kunnen hun behoefte ook paradoxaal vervullen door anderen het belang te laten erkennen van hun onbelangrijkheid. Of door het belang te laten erkennen van de grootte en complexiteit van hun problemen. Voor veel mensen betekent hulpeloosheid macht.
4) Connectie en liefde
Mensen hebben de behoefte om zich verbonden te voelen met iemand of iets – een persoon, een ideaal, een waarde, een gewoonte of een gevoel van identiteit. Connectie kan de vorm aannemen van liefde, of slechts van intense verbondenheid. Bijvoorbeeld, iemand kan zich ook verbonden voelen door een agressieve interactie.
5) Groei
Alles in dit universum groeit of gaat dood. Er is geen derde alternatief. Mensen zijn niet tevreden tenzij hun capaciteiten vergroten.
6) Contributie
Net zoals mensen niet kunnen overleven zonder dat andere bijdragen in hun leven op wat voor manier dan ook (geen baby is alleen opgegroeid), kunnen mensen geen spirituele voldoening vinden tenzij ze aan anderen bijdragen.
Waarom doen mensen dingen waarvan ze weten dat het niet goed voor ze is of waarvan ze weten dat ze hun doel daardoor niet bereiken? Eén van de zes menselijke behoeftes zit daarachter. Mensen vinden manieren om de behoeftes tegemoet te komen op positieve, negatieve of neutrale manier. Maar ieder persoon vindt een manier om aan deze behoeftes te voldoen. Je kan de menselijke behoeftes bereiken door iets vernietigends te doen. Je kan ook in depressie raken om een behoefte te bereiken.
Bij verlies van een dierbare ontstaan vaak heftige verschuivingen in de invulling van de zes menselijke behoeftes. Tijdens het rouwproces kunnen meerdere behoeftes tekort schieten. Als rouwende kan het helpen dit in te zien om vervolgens een nieuwe positieve manier te vinden om deze behoefte in te vullen.
Wanneer iemand rouwt, kan het zo voelen dat een stuk zekerheid weg valt omdat iemand op wie je altijd kon bouwen er niet meer is. Of omdat er twijfel ontstaat over de geloofsovertuiging. Die zekerheid bij jezelf vinden is geen makkelijke opgave. De behoefte aan erkenning word veelal door onze dierbaren vervuld. Dit betekent dat bij het verlies van een dierbare een enorme behoefte aan erkenning kan ontstaan. Geen “dankjewel” van het kind dat is verloren, geen “je bent mooi” van de partner die is verloren, geen “ik ben trots op je” van de ouder die is verloren. Ook connectie en liefde in de vorm waarop deze er was, is er nu niet meer. Tenslotte kan de behoefte aan contributie wellicht minder goed worden ingevuld, wat met name een leegte kan zijn na de zorg aan een lang ziektebed. Degene aan wie je je zorg kon geven, is er niet meer.
Welke behoefte kan op dit moment aandacht gebruiken in jouw leven? Welke behoefte laat de grootste leegte na door jouw verlies? Heb je behoefte aan erkenning? Heb je een duurzame manier gevonden om je behoefte op een nieuwe manier in te vullen? Welke mensen in jouw omgeving kunnen je daarbij helpen? Mis je connectie en liefde? Zorg er dan voor dat je open staat voor contact met andere mensen.
Hoewel voor veel mensen moeilijk voor te stellen, een verlies betekent soms ook dat een behoefte juist wel vervuld kan worden, waar dat daarvoor minder makkelijk was. Variatie lijkt makkelijker in te vullen wanneer dit op de eigen manier kan worden bepaald. Die wereldreis kan nu bijvoorbeeld wel worden gemaakt. Persoonlijke groei krijgt tijdens het rouwproces een compleet andere dimensie, wat ook mogelijkheden met zich mee brengt.
Word je bewust van hoe jij de zes menselijke behoeftes invult. Die je dit op een constructieve manier? Voel je nog een leegte? Welke behoefte hoort er bij die leegte? Hoe kan je die behoefte invullen op een manier die bij jou past? Er is altijd een manier om een behoefte in te vullen. De kunst ligt in het vinden van een duurzame manier om deze te in te vullen. En op een manier die je meer plezier geeft dan pijn.